آیات و احادیث «عقل، عاقل، خرد»

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

لَا فَقْرَ أَشَدُّ مِنَ الْجَهْلِ، وَ لَا مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْل‏.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

هیچ فقری سخت‌‌تر از نادانی و هیچ مالی سودمندتر از عقل نیست.

❤️ أمیرالمؤمنین علیه السلام

إعْجَابُ الْمَرْءِ بِنَفْسِهِ دَلِيلٌ عَلَىٰ ضَعْفِ عَقْلِهِ.

🔷 امام علی علیه السلام

خودپسندى آدمى، نشانگر سستى خرد اوست.

❤️ الإمام الکاظم علیه السلام

يَا هِشَامُ‌ إِنَّ الْعَاقِلَ لَا يُحَدِّثُ مَنْ يَخَافُ تَكْذِيبَهُ وَ لَا يَسْأَلُ مَنْ يَخَافُ مَنْعَهُ وَ لَا يَعِدُ مَا لَا يَقْدِرُ عَلَيْهِ وَ لَا يَرْجُو مَا يُعَنَّفُ بِرَجَائِهِ‌ وَ لَا يُقْدِمُ عَلَىٰ مَا يَخَافُ فَوْتَهُ بِالْعَجْزِ عَنْهُ‌.

🔷 امام کاظم علیه السلام

اى هشام! خردمند به كسى كه مى ترسد تكذيبش كند، سخنى نمى‌گويد؛ و از كسى كه مى‌ترسد مضايقه كند، چيزى نمى‌خواهد؛ و وعده‌اى را كه از عهده انجامش برنمى آيد، نمى‌دهد؛ و به آنچه كه در اميدواريش سرزنش شود، اميد نمى‌بندد؛ و به كارى كه می‌ترسد در آن درماند، اقدام نمى‌ورزد.

❤️ الإمام الکاظم علیه السلام

يَا هِشَامُ‌ إِنَّ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حُجَّتَيْنِ حُجَّةً ظَاهِرَةً وَ حُجَّةً بَاطِنَةً فَأَمَّا الظَّاهِرَةُ فَالرُّسُلُ وَ الْأَنْبِيَاءُ وَ الْأَئِمَّةُ عَلَيْهِمُ السَّلَامُ‌ وَ أمَّا الْبَاطِنَةُ فَالْعُقُولُ.

🔷 امام کاظم علیه السلام

اى هشام! خدا بر مردم دو حجّت دارد: حجّت آشكار و حجّت پنهان. حجّت آشكار، رسولان و پيامبران و امامان عليهم السلام هستند و حجّت پنهان، عقل مردم است.

❤️ الإمام الکاظم علیه السلام

يَا هِشَامُ‌، إِنَّ الْعَاقِلَ نَظَرَ إِلَى الدُّنْيَا وَ إِلىٰ أَهْلِهَا، فَعَلِمَ أَنَّهَا لا تُنَالُ إِلَّا بِالْمَشَقَّةِ‌، وَ نَظَرَ إِلَى الْآخِرَةِ‌، فَعَلِمَ أَنَّهَا لا تُنَالُ إِلَّا بِالْمَشَقَّةِ‌، فَطَلَبَ بِالْمَشَقَّةِ أَبْقَاهُمَا.

🔷 امام کاظم علیه السلام

ای هشام! عاقل، به دنیا و اهل آن نگاه کرد و دانست که دنیا جز با زحمت به دست نمی‌آید و به آخرت نگاه کرد و دانست که آن هم جز با زحمت به دست نمی‌آید، پس با زحمت در جستجوی آنچه که پاینده‌تر است، رفت.

❤️ الإمام الباقر علیه السلام

إِنَّمَا يُدَاقُّ‌ اللهُ الْعِبَادَ فِي الْحِسَابِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلىٰ قَدْرِ مَا آتَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ فِي الدُّنْيَا.

🔷 امام باقر علیه السلام

خدا در روز قیامت، نسبت به حساب بندگانش به اندازه‌ی عقلی که در دنیا به آنها داده، باریک‌بینی می‌کند و از آنان انتظار دارد.

❤️ الإمام الکاظم علیه السلام

يَا هِشَامُ، مَنْ أَرَادَ الْغِنَىٰ بِلَا مَالٍ، وَ رَاحَةَ الْقَلْبِ مِنَ الْحَسَدِ، وَ السَّلَامَةَ فِي الدِّينِ، فَلْيَتَضَرَّعْ إِلَى اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي مَسْأَلَتِهِ بِأَنْ يُكَمِّلَ عَقْلَهُ؛ فَمَنْ عَقَلَ، قَنِعَ بِمَا يَكْفِيهِ، وَ مَنْ قَنِعَ بِمَا يَكْفِيهِ، اسْتَغْنَىٰ، وَ مَنْ لَمْ يَقْنَعْ بِمَا يَكْفِيهِ، لَمْ يُدْرِكِ الْغِنَىٰ أَبَداً.

🔷 امام کاظم علیه السلام

ای هشام! کسی که ثروت بدون مال و دل بدون حسد و سلامتی دین می خواهد، باید با تضرع و زاری از خداوند بخواهد که عقلش را کامل کند، چون عاقل به اندازه‌ی احتیاجش می‌خواهد و آن که به اندازه‌ی احتیاج قناعت کند، بی‌نیاز می‌گردد و کسی که به اندازه‌ی احتیاج، قناعت نکند، هرگز بی‌نیاز نمی‌شود.