آیات و احادیث «علم، دانش، معرفت، سواد، جهل، نادانی»

❤️ أمیرالمؤمنین علیه السلام

إِنَّمَا زَهَّدَ النَّاسَ فِي طَلَبِ الْعِلْمِ كَثْرَةُ مَا يَرَوْنَ مِنْ قِلَّةِ مَنْ عَمِلَ بِمَا عَلِمَ‏.

🔷 امام علی علیه السلام

آنچه مردم را به تحصيل دانش بى‌رغبت كرده، اين است كه مى‌بينند كمتر عالمى است كه به علمش عمل كند.

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

نَضَّرَ اللهُ عَبْداً سَمِعَ مَقَالَتِي فَوَعَاهَا وَ حَفِظَهَا وَ بَلَّغَهَا مَنْ لَمْ يَسْمَعْهَا.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

خداوند، شاد گردانَد آن کس را که سخنم را بشنود، بفهمد و حفظ کند و به کسی که آن را نشنیده، برساند.

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

 يَا عَلِيُّ ... لَأَنْ يَهْدِيَ اللهُ عَلَىٰ يَدَيْكَ رَجُلًا خَيْرٌ لَكَ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

‏‏ای علی! اگر خداوند به دستان تو انسانی را هدایت کند، از آنچه خورشید بر آن تابیده برای تو بهتر است.

❤️ الله عز و جل

وَ إِن تُطِعْ أَكْثَرَ مَن فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَن سَبِيلِ اللهِ ۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ ‎﴿١١٦﴾

🔷 خداوند متعال

اگر از بیشتر مردم روی زمین پیروی کنی [و آرا و خواسته هایشان را گردن نهی] تو را از راه خدا گمراه می کنند؛ آنان فقط از گمان و پندار [که پایه علمی و منطقی ندارد] پیروی می کنند، و تنها به حدس و تخمین تکیه می زنند. (۱۱۶)

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

مَنْ حَفِظَ عَنِّي مِنْ أُمَّتِي أَرْبَعِينَ حَدِيثاً فِي أَمْرِ دِينِهِ يُرِيدُ بِهِ وَجْهَ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الدَّارَ الْآخِرَةَ بَعَثَهُ اللهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَقِيهاً عَالِماً.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

‏‏هر كسي از امت من كه چهل حديث از من را که مرتبط با دینش است، جهت خشنودي و رضايت خداوند عز و جل و كسب سراي آخرت حفظ كند، روز قيامت خدا او را فقيه و دانشمند برمي‌­انگيزد.

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

الدَّالُّ عَلَى الْخَيْرِ كَفَاعِلِهِ.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

‏‏كسى كه ديگران را به كار نيك راهنمائى كند، گويا خود آن را انجام داده است.

❤️ الإمام الباقر علیه السلام

 زَكَاةُ الْعِلْمِ أَنْ تُعَلِّمَهُ عِبَادَ اللهِ.

🔷 امام باقر علیه السلام

زكات دانش، آموختن آن به بندگان خداست.

❤️ الإمام الباقر علیه السلام

لَا تَذْهَبْ بِكُمُ الْمَذَاهِبُ فَوَ اللهِ مَا شِيعَتُنَا إِلَّا مَنْ أَطَاعَ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ.

🔷 امام باقر علیه السلام

مذاهب گوناگون، شما را از راه بدر نبرد؛ به خدا قسم شيعه ما نيست، مگر كسى كه از خداوند عزّ و جلّ اطاعت كند.

❤️ فاطمة الزهراء علیها السلام

إِنْ كُنْتَ تَعْمَلُ بِمَا أَمَرْنَاكَ وَ تَنْتَهِي عَمَّا زَجَرْنَاكَ عَنْهُ فَأَنْتَ مِنْ شِيعَتِنَا وَ إِلَّا فَلَا.

🔷 حضرت زهرا علیها السلام

اگر به آنچه تو را فرمان داده‌ایم عمل کنی، و از آنچه تو را از آن نهی کرده‌ایم بپرهیزی، تو از شیعیان مایی، وگرنه از شیعیان ما نیستی.

❤️ أمیرالمؤمنین علیه السلام

لَا يَسْتَحِيَنَّ أَحَدٌ إِذَا لَمْ يَعْلَمِ الشَّيْ‏ءَ أَنْ يَتَعَلَّمَه‏ُ.

🔷 امام علی علیه السلام

هیچ کس از شما از آموختن چیزی که نمی‌داند، شرم نکند.

❤️ أمیرالمؤمنین علیه السلام

لَا يَسْتَحِيَنَّ أَحَدٌ مِنْكُمْ إِذَا سُئِلَ عَمَّا لَا يَعْلَمُ أَنْ يَقُولَ لَا أَعْلَمُ.

🔷 امام علی علیه السلام

هیچ کس از شما اگر چيزى را از او پرسيدند که پاسخش را نمی‌داند، از گفتنِ «نمی‌دانم» شرم نکند.

❤️ جوادالائمّة علیه السلام

لَوْ سَكَتَ الْجَاهِلُ مَا اخْتَلَفَ النَّاسُ.

🔷 امام جواد علیه السلام

اگر جاهل سكوت می‌كرد، مردم اختلاف نمی‌كردند.

❤️ زین العابدین علیه السلام

 لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي طَلَبِ الْعِلْمِ لَطَلَبُوهُ وَ لَوْ بِسَفْكِ الْمُهَجِ وَ خَوْضِ اللُّجَجِ.

🔷 امام سجاد علیه السلام

اگر مردم مى‌دانستند در طلب علم چه فايده‌ايست، بى‌گمان در پى آن مى‌رفتند؛ اگر چه با ريختن خون دل و فرورفتن در اعماق دريا باشد.

❤️ الإمام الصادق علیه السلام

لَا خَيْرَ فِيمَنْ لَا يَتَفَقَّهُ مِنْ أَصْحَابِنَا يَا بَشِيرُ إِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ إِذَا لَمْ يَسْتَغْنِ بِفِقْهِهِ احْتَاجَ إِلَيْهِمْ فَإِذَا احْتَاجَ إِلَيْهِمْ أَدْخَلُوهُ فِي بَابِ ضَلَالَتِهِمْ وَ هُوَ لَا يَعْلَمُ.

🔷 امام صادق علیه السلام

هیچ خیری نیست در کسی از اصحاب ما که فهم دین ندارد. ای بشیر، هر کس از آنها هنگامی که با فهم خودش بی‌نیاز نشود، به دیگران نیاز پیدا می‌کند و هنگامی که به آنها نیازمند شد، او را در گمراهی خویش وارد می‌کنند، در حالی که او نمی‌فهمد.

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

لَا فَقْرَ أَشَدُّ مِنَ الْجَهْلِ، وَ لَا مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْل‏.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

هیچ فقری سخت‌‌تر از نادانی و هیچ مالی سودمندتر از عقل نیست.

❤️ الإمام الباقر علیه السلام

خُذُوا الْكَلِمَةَ الطَّيِّبَةَ مِمَّنْ قَالَهَا وَ إِنْ لَمْ يَعْمَلْ بِهَا‏.

🔷 امام باقر علیه السلام

سخن نیک را از هر که گفت بگیرید،‌ اگر چه او خود،‌ بدان عمل نکند.

❤️ أمیرالمؤمنین علیه السلام

اللهَ اللهَ فِي الْجِهَادِ بِأَمْوَالِكُمْ، و أَنْفُسِكُمْ، و أَلْسِنَتِكُمْ، فِي سَبِيلِ اللهِ.

🔷 امام علی علیه السلام

خدا را، خدا را در نظر آورید و در جهاد با مال و جان و زبان خويش در راه خداوند كوتاهى نكنيد.

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

مِنَ الصَّدَقَةِ أَنْ يَتَعَلَّمَ الرَّجُلُ الْعِلْمَ وَ يُعَلِّمَهُ النَّاسَ‏.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

از انواع صدقه آن است که انسان علمی را فراگیرد و به مردم یاد دهد.

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

غَرِيبَتَانِ كَلِمَةُ حِكْمَةٍ مِنْ سَفِيهٍ فَاقْبَلُوهَا وَ كَلِمَةُ سَفَهٍ مِنْ حَكِيمٍ فَاغْفِرُوهَا.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

دو چيز، عجیب است: سخن حكيمانه که از نادان شنیده شود؛ آن را بپذيريد، و سخن ابلهانه که از حكيم شنیده شود؛ آن را بر او ببخشاييد.

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَىٰ كُلِّ مُسْلِمٍ ألَا إِنَّ اللهَ يُحِبُّ بُغَاةَ الْعِلْمِ.‌

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است؛ بدانيد كه خداوند جويندگان دانش را دوست دارد.

❤️ زین العابدین علیه السلام

إِنَّ أَبْغَضَ النَّاسِ إِلَى اللهِ مَنْ يَقْتَدِي بِسُنَّةِ إِمَامٍ وَ لَا يَقْتَدِي بِأَعْمَالِهِ.

🔷 امام سجاد علیه السلام

مبغوض‌ترین مردم نزد خداوند کسی است که خود را پیرو روش امامی بداند ولی از رفتار و کردار او پیروی نکند.

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

مَثَلُ الَّذِي يُعَلِّمُ الْخَيْرَ وَ لَا يَعْمَلُ بِهِ مَثَلُ السِّرَاجِ يُضِي‏ءُ لِلنَّاسِ وَ يُحْرِقُ نَفْسَهُ‏.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

كسى كه خوبى را تعليم مى دهد و خودش به آن عمل نمى كند، مانند چراغى است كه براى مردم نور مى دهد اما خودش را مى سوزاند.

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

إنَّ أشَدَّ أهْلِ النَّارِ نَدَامَةً وَ حَسْرَةً رَجُلٌ دَعَا عَبْداً إلَى اللهِ فَاسْتَجَابَ لَهُ وَ قَبِلَ مِنْهُ فَأَطَاعَ اللهَ فَأدْخَلَهُ اللهُ الْجَنَّةَ وَ أدْخَلَ الدَّاعِيَ النَّارَ بِتَرْكِهِ عِلْمَهُ وَ اتِّبَاعِهِ الْهَوَىٰ وَ طُولِ الْأَمَلِ.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

پشيمان ترينِ اهل جهنم كسى است كه بنده اى را به سوى خدا دعوت نموده و او اجابت كرده و اطاعت خدا نموده و خداوند او را وارد بهشت ساخته، اما دعوت كننده را به خاطر عمل نكردن به علمِ خود و پيروى از هوا و هوس ها و آرزوهاى دراز، داخل جهنّم كرده است!

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

إنَّ أَهْلَ النَّارِ لَيَتَأَذَّوْنَ مِنْ رِيحِ الْعَالِمِ التَّارِكِ لِعِلْمِهِ.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

اهل جهنم از بوى گند عالمى كه علمش را رها ساخته [و بدان عمل ننموده]، در آزارند.

❤️ رسول الله صلی الله علیه و آله

 الْعُلَمَاءُ كُلُّهُمْ هَلْكَىٰ إِلَّا الْعَامِلُونَ وَ الْعَامِلُونَ كُلُّهُمْ هَلْكَىٰ إِلَّا الْمُخْلِصُونَ.

🔷 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

همۀ علما هلاک می‌شوند، مگر آن دسته که اهل عمل [به علم خود] هستند و همۀ اهل عمل هم هلاک می‌شوند، مگر آن دسته که اهل اخلاص در عمل هستند.